Κυριακή 14 Μάρτη. Η κατ’ οίκον μισθωτή εργασία έχει διάφορα οφέλη για τους εργοδότες· και πολύ πολύ λιγότερα για τους μισθωτούς, σίγουρα λιγότερα απ’ όσο φαντάζονται αρκετοί που βρέθηκαν σ’ αυτήν την κατάσταση σαν σε διάλειμα, κι όχι σαν σε μόνιμη, διαρκή κατάσταση. Αυξάνει όμως την εργατική παραγωγικότητα;

Όπως φαντάζεσθε οι σχετικές μετρήσεις και έρευνες έχουν ξεκινήσει ήδη, και είναι σε εξέλιξη. Τα αποτελέσματά τους είναι αντιφατικά. Για παράδειγμα μια έρευνα μεταξύ μισθωτών στην αγγλία έδειξε ότι δεν υπήρχε ουσιαστική διαφορά παραγωγικότητας σε σύγκριση με την δουλειά στο γραφείο. Μια άλλη στις ηπα έβγαλε το συμπέρασμα πως η πλειοψηφία όσων ρωτήθηκαν θεώρησαν εαυτούς πιο παραγωγικούς (απ’ το σπίτι) – αλλά αυτή ήταν η δική τους γνώμη, όχι των εργοδοτών τους. Μια τρίτη, που έγινε στην ιαπωνία, έδειξε ότι η παραγωγικότητα της δουλειάς απ’ το σπίτι έπεσε, κατά μέσο όρο, 30% με 40% σε σχέση με την ίδια δουλειά στο γραφείο.

Είναι νωρίς για να βγουν «επιστημονικά» (δηλαδή στατιστικά) συμπεράσματα, γιατί οι παράγοντες είναι πολλοί και διαφορετικοί. Η δουλειά απ’ το σπίτι υιοθετήθηκε κυρίως στον τριτογενή· κι εκεί, πάλι, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον βαθμό υιοθέτησης αυτού του είδους ανάμεσα σε δουλειές «επικοινωνίας» και δουλειές «πωλήσεων» – για παράδειγμα. Στην περίπτωση της ιαπωνίας οι δουλειές «επικοινωνίας» πήγαν σπίτι σε τετραπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τις δουλειές «πωλήσεων»· και σε διπλάσιο απ’ τις δουλειές «υπηρεσιών» (άγνωστο όμως ποιές μέτρησαν οι ερευνητές).

Η ποιότητα των τηλεφωνικών συνδέσεων και, άρα, η ποιότητα των τηλε-συζητήσεων και επαφών, εντοπίστηκε επίσης σαν πρόβλημα (είναι μια χαρά τρόπος και για εργατικό σαμποτάζ…). Γενικά μιλώντας τα γραφεία, σαν επιχειρήσεις (όσο μεγαλύτερα τόσο εντονότερα) έχουν καλύτερες και γρηγορότερες συνδέσεις απ’ τα σπίτια· συνεπώς ακόμα κι αν κάποιος κάνει ακριβώς την ίδια ιντερνετική δουλειά είναι πιθανό να την κάνει γρηγορότερα και ευκολότερα απ’ το γραφείο σε σχέση με το σπίτι. Επιπλέον υπάρχουν διάφορες συνεννοήσεις μεταξύ μισθωτών που δουλεύουν μαζί, στον ίδιο χώρο, που γίνονται πολύ ευκολότερα αν βλέπονται, ακόμα και με νοήματα· σε σχέση με το να τηλε-επικοινωνούν.

Και, τέλος, υπάρχει πάντα η καθημερινή ζωή κάθε σπιτιού, που βοηθάει ή όχι την «παραγωγικότητα». Κάποιος που μένει μόνος του είναι πιθανότερο να συγκεντρωθεί για όση ώρα χρειάζεται στην οθόνη του, σε μια δουλειά νοητικής έντασης, σε σχέση με κάποιον που έχει παιδιά· ακόμα περισσότερο αν αυτά είναι μικρά.

Τα συμπεράσματα των ειδικών «εργατομετρητών» είναι προσωρινά. Αλλά ακόμα και σαν τέτοια δείχνουν ότι για να είναι η δουλειά απ’ το σπίτι «παραγωγικότερη» απ’ ότι η ίδια δουλειά σε γραφείο, με τα τωρινά κοινωνικά δεδομένα, δεν είναι αρκετή μόνο η αναδιοργάνωση του καταμερισμού εργασίας από κάθε αφεντικό ούτε η βελτίωση της ταχύτητας και της ποιότητας των δικτύων (: 5G). Χρειάζονται, επίσης, συγκεκριμένες «συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας» (ο όρος απ’ την φυσική). Από την άλλη μεριά αυτές οι (τεχνικές) βελτιώσεις και (οργανωτικές) αναδιαρθρώσεις, κατ’ αρχήν σε συγκεκριμένα είδη επιχειρήσεων, πιθανόν να δημιουργήσουν επιπλέον «εργασιακά αντικείμενα» – κάποια αυτά προσαρμοσμένα εξ αρχής στην δουλειά απ’ το σπίτι.

Το δικό μας πολιτικό συμπέρασμα είναι διπλό. Αφενός μπορεί να υπάρξει μια κάποια αναδίπλωση σε σχέση με τους στόχους και τις διακηρύξεις περί ριζικής εργασιακής αναδιάρθρωσης όπως τα ξεστόμισαν διάφοροι ειδικοί των αφεντικών την περασμένη χρονιά. Αφετέρου η δουλειά στο σπίτι θα προχωράει σαν μοντέλο παράλληλα με άλλες, σχετικά πιο αργές αλλαγές στην καθημερινή ζωή. Είναι πολλά τ’ αφεντικά του τριτογενή που ονειρεύονται να επεκτείνουν τα ωράρια, και η δουλειά στο σπίτι είναι μια καλή ευκαιρία. Αν όμως αντικειμενικά εμπλέκεται σε «οικογενειακή ζωή» κι έτσι κομματιάζεται, θα πρέπει να ψάχνουν μισθωτούς με υψηλή α-κοινωνικότητα.

Του είδους: ζητείται νέος / νέα με έντονα μοναχική διάθεση, χωρίς σχέσεις, «υποχρεώσεις», «δεσμεύσεις» και λοιπά, για μεγάλη καριέρα απ’ τον καναπέ του / της…